Artykuł ten jest kontynuacją omówienia problematyki związanej ze zmianą ustawy o rachunkowości w zakresie funkcjonowania sprawozdań w formie elektronicznej oraz pokłosiem wprowadzania przykładowego sprawozdania do testowej wersji oprogramowania generującego plik XML.

Od 1 października 2018 przedsiębiorstwa działające w oparciu o ustawę o rachunkowości powinny sporządzać sprawozdania w strukturze logicznej oraz formacie udostępnionym w BIP na stronie Ministerstwa Finansów. W Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwo w sierpniu 2018 udostępniło struktury różnych typów sprawozdań. W efekcie tej publikacji, jeśli tylko jednostka będzie sporządzała sprawozdanie bazując na ustawie o rachunkowości to przyjmie ono format XML.

W związku z koniecznością przeprowadzenia testów oprogramowania generującego e-sprawozdanie w zakresie walidacji struktury podjęłam się wpisania przykładowego sprawozdania. Ostatni weekend spędziłam, więc owocnie na wprowadzaniu takiego sprawozdania w testowej wersji oprogramowania. Owocnie, gdyż natknęłam się na kilka nieoczywistości i zmian w dość dobrze mi znanym, jako biegłemu rewidentowi, załączniku nr 1 do ustawy. Zmian, które wygenerowane są przez interpretację tego tematu przez zapewne działy IT Ministerstwa Finansów.

Wprowadzałam testowo sprawozdanie finansowe o danych liczbowych jak najbardziej prawidłowych (czyli merytorycznie poprawnie sporządzone), obejmujące pełne sprawozdanie sporządzone w złotówkach oraz zgodne z załącznikiem nr 1 do ustawy czyli składające się z:

  1. wprowadzenia do sprawozdania
  2. bilansu
  3. rachunku zysków i strat w wersji porównawczej
  4. zestawienia zmian w kapitale
  5. rachunku przepływów pieniężnych metodą pośrednią
  6. dodatkowych informacji i objaśnień

 1. WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA

Zaczęłam oczywiście od wprowadzenia do sprawozdania. I pierwsze zaskoczenie spotkało mnie w punkcie opisywanym przez ustawę w sposób następujący:

„7) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), ustalenia wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.”

Można się zastanowić jakie wyzwanie (oprócz konieczności napisania dość długiego tekstu) tkwi w tym punkcie. A jednak udało się projektantom struktury mnie zadziwić.

W strukturze „JednostkaInnaWZlotych(1)_v1-0.xsd” mamy bowiem do czynienia z oddzielnymi grupami linijek, w której każda z grup musi mieć wypełnioną przynajmniej 1 linijkę:

Grupa 1: Omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, w tym:

Grupa 2:  metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji),

Grupa 3: ustalenia wyniku finansowego

Grupa 4: ustalenia sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego

Jak widzicie Państwo Grupa 1 powinna składać się z grup od 2 do 4, więc sama w sobie zbyt dużego opisu nie będzie zawierać….. Nie bardzo więc wiedziałam co mam wpisać w tę jedną linijkę w grupie 1.

 2. BILANS

Po tym pierwszym zaskoczeniu przeszłam do wprowadzania bilansu i w pierwszym dość szybkim oglądzie nie znalazłam problemów.

3. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Po wprowadzeniu bilansu pełna nadziei przeszłam do wprowadzania rachunku zysków i strat (wariant porównawczy). Po wprowadzeniu korekt okazało się, że nie ma z tym elementem problemów.

4. ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE

Wprowadzanie informacji do zestawienia zmian w kapitale nie spowodowało już takiego wzrostu adrenaliny i nie znalazłam problemów.

 5. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

W kolejnym kroku przystąpiłam do uzupełniania rachunku przepływów pieniężnych metodą  pośrednią. Samo wprowadzanie danych nie nastręczyło problemów

6. DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA

Największe zaskoczenie przeżyłam jednak podczas wprowadzania dodatkowych informacji i objaśnień.

Zgodnie ze strukturą „JednostkaInnaStrukturyDanychSprFin_v1-0.xsd” dodatkowe informacje i objaśnienia mogą być włączone jako plik pdf. Tylko jedna część dodatkowych informacji i objaśnień ma formę ustrukturalizowaną. Jest to

„rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto”.

Zaskoczeniem była jednak bardzo bogata forma ustrukturalizowania tego fragmentu dodatkowych informacji i objaśnień. Forma jest na tyle złożona, że moim zdaniem mamy do czynienia z odejściem od tego co ustawodawca w ustawie o rachunkowości założył. Jest to raczej obciążenie przedsiębiorcy dodatkowym sprawozdaniem, które nigdy nie zostało zakomunikowane w sposób oficjalny.

Co więc w tej części się znalazło:

Po pierwsze punktu, który do tej pory był dowolnie formułowaną przez przedsiębiorstwa informacją, składa się z następujących OBLIGATORYJNYCH punktów (które niestety nie wynikają z załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości a zostały jednakże opisane w strukturze „StrukturyDanychSprFin_v1-0.xsd” oraz „StrukturyDanychSprFin_v1-1.xsd”):

  1. Zysk (strata) brutto za dany rok
  2. Przychody zwolnione z opodatkowania (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych), w tym:
  3. Przychody niepodlegające opodatkowania w roku bieżącym, w tym:
  4. Przychody podlegające opodatkowania w roku bieżącym, ujęte w księgach rachunkowych lat ubiegłych w tym:
  5. Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych), w tym:
  6. Koszty nieuznawane za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku, w tym:
  7. Koszty uznawane za koszty uzyskania przychodów w roku bieżącym ujęte w księgach lat ubiegłych, w tym:
  8. Strata z lat ubiegłych, w tym:
  9. Inne zmiany podstawy opodatkowania, w tym:
  10. Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym
  11. Podatek dochodowy

 

Po drugie, wyraźnie przygotowując już strukturę sprawozdania finansowego pod CIT w 2019 roku, przedsiębiorcy muszą podać:

Struktura z kwotami na potrzeby Informacji dodatkowej o rozliczeniu różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym:

  • Wartość łączna
  • z zysków kapitałowych
  • z innych źródeł przychodów

 

Po trzecie, pojawił się bardzo dyskusyjny punkt, który bez wątpienia bardzo poprawia znajomość praw wszelakich, ale znakomicie utrudnia sporządzenie tej informacji:

Struktura z kwotami na potrzeby Informacji dodatkowej o rozliczeniu różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym uwzględniająca podstawę prawną

  • Podstawa prawna (obowiązkowo podawana dla wartości większych bądź równych 20.000,00 zł)
  • Pozostałe (Możliwość łącznego podania różnic o wartościach niższych niż 20.000 zł)

Muszę przyznać, że nie znalazłam do tej pory podstawy prawnej dla tego ostatniego punktu. Naprawdę nie bardzo rozumiem dlaczego w strukturze znalazła się informacja o NOWYM OBOWIĄZKU ciążącym na przedsiębiorcy. Obowiązku, o którym do tej pory nie słyszałam.

Szanowni Państwo, myślę, że struktury XSD były przygotowywane z zamysłem stworzenia interface’u pomiędzy systemami finansowymi a podatkowymi na poziomie sprawozdań. Myślę, że struktury te nie zostały przedyskutowane z Departamentem Rachunkowości Ministerstwa Finansów i przez to faktycznie naruszają one zapisy ustawy o rachunkowości poprzez regulowanie przez formę zapisu treści merytorycznej określonej w sprawozdaniu finansowym.

Może opisałam to nieco żartobliwym językiem, ale chciałam Państwu zwrócić uwagę na kilka faktów:

  1. Sprawozdanie w formacie XML nie jest czytelne dla normalnego czytelnika.
  2. Sprawozdanie w formacie XML na chwilę obecną ma inny zakres informacyjny niż wskazany jest w ustawie o rachunkowości (piszę w oparciu o zawartość załącznika nr 1 do ustawy). Rzeczywiście wrażenie jest takie, że to „ogonek merda psem”.
  3. Pojawienie się dodatkowych obowiązków w zakresie dodatkowych informacji i objaśnień nigdzie nie zostało opisane co nie pozwala przedsiębiorstwom przygotować się do tego.

Sytuacja jest nieco patowa – wydaje się, że coś powinno się zmienić. Problem tylko w tym, że nie bardzo jest już na to czas.

Szanowni Państwo, zapraszam do rozmów i podzielenia się Państwa przemyśleniami w tym względzie.

Agnieszka Baklarz

Biegły rewident

Na początku stycznia 2019 we współpracy z kolegami z firmy Indygo Polska sp. z o.o. opracowaliśmy przeglądarkę e-sprawozdań finansowych. Przeglądarka jest dostępna bezpłatnie na stronie https://e-sprawozdanie.com.pl/pl/i/Bezplatna-przegladarka-e-sprawozdan-finansowych/5

Zachęcamy do korzystania.

 

Skomentuj na forum